Jarenlang domineerden de Japanners het segment van de stadsauto’s. Zij beheersten de kunst om daarmee winstgevend te zijn. Tegenwoordig heersen de Koreanen met hun Hyundai i10 en Kia Picanto. Alleen PSA, Fiat en Renault brachten en brengen Europees tegenwicht. Het trio C1/107/Aygo geeft het segment vanaf 2005 vleugels. Ook in deze klasse geven de klanten tegenwoordig de voorkeur aan een vijfdeurs model. Doordat Volkswagen lange tijd uitsluitend de driedeurs Lupo en Fox levert, kan het geen potten breken. Totdat de Up en zijn derivaten Seat Mii en Skoda Citigo vanaf 2011 het segment opschudden.
Ruim tien jaar na dato is het trio niet meer weg te denken uit het straatbeeld. In 2013 is het zelfs de best verkochte auto in Nederland. Of hij nu als deelauto, boodschappenauto of als dagelijkse kilometervreter wordt ingezet, hij kent een heleboel tevreden gebruikers. Dat geldt overigens onverminderd voor de zustermodellen Skoda Citigo en Seat Mii, hoewel die in respectievelijk 2020 en 2021 uit productie zijn genomen. Van dit trio heeft de Volkswagen het beste imago, voor wat het waard is. De Up is weer zo’n typische klasseloze auto zoals de Golf ooit was. Goed beschouwd hebben de Mii en de Citigo altijd in de schaduw gestaan van de Up. Niet geheel ten onrechte: de Up ‘smoelt’ nu eenmaal het beter.
Ontwerp Up lang houdbaar
De Up en zijn afgeleiden verschijnen in 2011 op de markt als leden van de New Small Family. Onder die noemer ontwikkelt Volkswagen de opvolgers van de Fox. De vormtaal is typisch Volkswagen: vorm volgt functie, zonder ook maar iets van poespas. Zo blijft het ontwerp van Klaus Bischoff, Oliver Stefani en Marco Pavone het langst houdbaar; noodzakelijk om de ontwikkelingskosten terug te verdienen. Daarom wordt hij ook niet in Duitsland gebouwd, maar in het Slowaakse Bratislava. Opvallende kenmerken zijn de korte overhangen, de lange wielbasis, de massieve C-stijl, de aflopende motorkap en het vrijwel rechtopstaande glasshouse. Dat laatste heeft een positief effect op de ruimtebeleving. Ook de verticale, deels zwarte glazen achterklep draagt zijn steentje bij en vormt tevens een belangrijk stijlelement van de Up. Als hij al kritiek krijgt te verduren, is het om zijn kale plaatwerk in het interieur. De een vindt dat niet meer van deze tijd, de ander waardeert het omdat het nu eenmaal hoort bij dit soort auto’s.
Van de kleine Lupo was er een GTI, dus kwam er ook zo'n versie van de Up.
Vanaf 2016 ook een Up met TSI turbomotor
Wie in de markt is voor een Up, heeft keus te over. Het begint bij de 60 pk Take Up en het eindigt bij de 115 pk sterke GTI. Daartussen heb je keus uit de versie met 75 pk en ook is er een Up die loopt op cng (aardgas). In Nederland zijn uitsluitend de BlueMotion Technology-uitvoeringen (BMT) geleverd, vanwege de lagere CO2-emissie. Vanaf 2016 is er ook nog een TSI met 90 pk. In de huidige tijd niet onbelangrijk: de e-Up, de elektrisch aangedreven versie. De vijfdeurs carrosserie is oververtegenwoordigd. Niet onlogisch, gezien zijn bruikbaarheid. Zo openen de portieren onder een hoek van bijna negentig graden, iets wat het in- en uitstappen wel vergemakkelijkt. De koters op de achterbank zullen het betreuren dat hun ruiten niet helemaal kunnen zakken, maar slechts op een kier kunnen staan. Ze hebben echter niets te klagen over been- en hoofdruimte.
Volkswagen Up zie je vaak met dit logo achterop.
BlueMotion Technology heeft verlaagd onderstel
Voor de proefrit en onze check zet Fortis Automotive in Nijkerk een driedeurs Up klaar met de 75 pk BMT-motor in de meest luxueuze High Up-trim. Het is opvallend hoe snel je je thuis voelt in de auto. Het is door en door een Volkswagen. Dat merk je aan de zit (kortere benen vinden de zittingen zelfs te lang!), de rijpositie, het schakelgevoel en de besturing. De BMT-versies gaan in combinatie met een ietwat verlaagd en steviger geveerd onderstel. Desondanks vinden we het veercomfort een klasse hoger aanvoelen. De 75 pk sterke driecilinder vinden we de meest voor de hand liggende motorkeuze. 60 pk vindt het gros wat aan de magere kant voor een auto die toch nog 840 kilo weegt.
De Volkswagen Up driedeurs heeft enorme portieren.
Driedeurs onhandig op krappe parkeerplaatsen
Onze Up stamt uit 2012 en heeft er 158.000 kilometer op zitten. Dat is amper te voelen tijdens het rijden. Rammels en kraakjes zijn niet waarneembaar. De stoelen zijn niet doorgezeten en het interieur kent amper gebruikssporen. In- en uitstappen is dankzij de joekels van portieren een zaligheid, zo lang je ruim kunt parkeren. In krappe parkeerhavens is dat lastiger, zeker ten opzichte van de vijfdeurs. Wie zijn kinderen naar school brengt, kiest uiteraard een vijfdeurs.
Wees alert op parkeerschades
Er zijn klachten bekend over het navigatiesysteem, waarvan sommige functies niet werken. Dit is terug te voeren op de connectie tussen apparaat en standaard. Maar gezien de leeftijd van het systeem mag dat amper een probleem zijn. Stadsauto’s lopen een verhoogd risico op parkeerschades, dus controleer voor en achterzijde op verborgen schadeherstel: open zowel motorkap als achterklep. En daarna even door de knieën om de flanken te checken.
Let op de afwatering van de Volkswagen Up
Een van de zwakke punten: waterlekkage
Terug bij het interieur, want hier vinden we de belangrijkste Up-fout: waterlekkage. Water kan op drie manieren binnendringen: via de afwatering van de paravan, bij het derde remlicht en bij verscheidene Ups door een verkeerd gemonteerde tule in het schutbord die het condenswater naar buiten moet leiden, maar dit juist naar binnen laat. Met name die laatste fabricagefout heeft veel hoofdbrekens en euro’s gekost. Voor een aspirant-koper is het daarom een must om de vloerbedekking te controleren. Til de matten op en voel of de boel vochtig is! De minuscule afwateringsgaatjes in de paravan zorgen eveneens voor vochtig ongemak, evenals de kit van het derde remlicht die op sommige Ups niet secuur is aangebracht, met lekkage in de bagageruimte tot gevolg.
Over de MPI-motoren van de Volkswagen Up zijn geen klachten, er is ook een Up met TSI.
Geen klachten over Up met 60 en 70 pk MPI
Alle Ups hebben driecilindermotoren. De TSI’s hebben een dubieuze reputatie door het gebruik van een ondergedimensioneerde distributieketting. Over de 60 en 75 pk MPI’s bestaan geen klachten. Uiteraard melden we normale slijtagedelen, zoals bougies, bobines en de waterpomp. Tevens wil de nokkenassensor weleens vervuilen en kan de koelventilator blijven doordraaien tot de accu leeg is. Het instructieboekje vermeldt 240.000 kilometer of tien jaar voor de distributieketting. Als die is vervangen, vind je in de motorruimte meestal een sticker waarop de vervangingsdatum is vermeld. Als je veel of uitsluitend in de stad rijdt, kun je het interval beter inkorten en het moment van olie verversen vervroegen.
Problemen die bij een Up kunnen voorkomen
Volkswagens zijn wat comfortabeler afgestemd dan de meeste concurrenten. Dat geldt ook voor de Up. Voor- en achterzijde zijn mooi met elkaar in balans. De BMT’s hebben een verlaagd onderstel en een iets straffere vering. Het idee daarachter is dat een lage auto minder verbruikt en dus minder uitstoot heeft. De proefrit is er om eventuele speling in de wielophanging op te sporen, de schokdempers op effectiviteit te testen en om te de remwerking te toetsen. Bovendien voer je een stevige remmanoeuvre uit om te voelen of de remmen trillingvrij zijn: een bekend euvel van de Up, al zijn de wielnaven en niet de remschijven schuldig. Zijn die laatste vervangen, dan is dat om kosten te sparen. Het is echter symptoombestrijding, want de oorzaak blijft onopgelost. De versies met vijfbak lijden vaak aan een moeilijk in te schakelen achteruitversnelling. Dat kan worden verholpen door de bowdenkabels tussen pook en bak opnieuw af te stellen. Nieuwe transmissie-olie kan evenmin kwaad. De collega’s van AutoBild constateerden bovendien geluiden afkomstig van de derde en vijfde versnelling. Oorzaak: de tandwielen blijken minder goed gehard. Vanaf 2014 rijdt de Up met een zesbak.
Als je kandidaat-Up al veel heeft gereden, is het verstandig om de draagarmen en de fuseekogels op speling te controleren.
Draagarmen controleren
De carrosserie blijkt goed bestand tegen de tijd en ook onder de auto kunnen vuil en strooizout weinig kwaad, zo lijkt het. Toch doe je er goed aan de Up van onderen te bekijken. Gecorrodeerde remleidingen zoek je tevergeefs, die zijn roestbestendig. Als je kandidaat-Up al veel heeft gereden, is het verstandig om de draagarmen en de fuseekogels op speling te controleren. De aandrijfassen verdienen een inspectie omdat daar ter hoogte van de bak oliekeerringen kunnen lekken. Roestende achterassen horen erbij, maar die kunnen geen kwaad.
Op de waterlekkage en de wielnaven na kent de Up geen grote zwakheden. Tel daarbij het volwassen rijgedrag, ook bij lange afstanden, en het relatief ruime interieur, zeker voorin, en je begrijpt meteen waarom de compacte Volkswagen tot op de dag van vandaag een geliefd model is.
Tweedehands Up duur, twee versies e-Up
Reken wel op stevige occasionprijzen, want auto’s in het laagste segment schrijven nu eenmaal langzaam af. Als je ervoor in de markt bent en geen elektrisch bedienbare ramen of centrale deurvergrendeling nodig bent, kun je gerust voor een Take Up gaan. Hecht je waarde aan luxe, dan is de High Up de beste keus. Veelrijders die een aardgastankstation in de buurt hebben, zoeken met een lampje naar een cng-versie. Goedkoper Up rijden dan daarmee bestaat niet. Verder is het belangrijk om te weten dat er twee uitvoeringen van de e-Up bestaan. Van het najaar van 2013 tot de zomer van 2018 was er een variant met een accucapaciteit van 19 kWh en een actieradius die volgens de fabriek 180 kilometer bedraagt. Vanaf september 2016 heeft die versie de mogelijkheid om te snelladen. In september 2019 ondergaat de e-Up een ingrijpende technische vernieuwing en is er een accu van 37 kWh, waarvoor een actieradius geldt van 260 kilometer. Houd in de praktijk bij de oude variant rekening met een bereik van iets boven de 100 kilometer en bij de nieuwe van iets meer dan 200 kilometer.
Met dank aan Fortis Automotive Nijkerk voor het lenen van de Volkswagen Up.